رشد و توسعه اقتصادی پایدار از اصلی ترین اهداف اقتصادی به شمار می آید عملکرد سیاست های اقتصادی و یا غیر اقتصادی کشوردر روند اقتصادی در جهت دستیابی به اهداف مورد نظر سند چشم انداز موثر می باشد.
اصطلاح اقتصاد مقاومتی در سالهای اخیر توسط مقام معظم رهبری مطرح و پس از مفهوم رایج اقتصادی سیاسی تبدیل شده و الگوی اقتصاد مقاومتی به معنی روش صحیح تصمیم گیری اقتصادی در شرایط تحریم ، فشار و کمبود منابع در جامعه است به گونه ای که این سبک منجر به بهبود روند رشد اقتصادی می گردد.
اقتصاد به عنوان یک پدیده لازم و غیر قابل انکار در زندگی انسان ، همواره بیان دیگر امور اجتماعی، فرازو نشیب های فراوان را طی کرده است
اقتصاد عبارت است از مطالعه روش تخصیص منابع فیزیکی و انسانی کمیاب،در خواسته های نا محدود و یا مقاصد رغیب است.
( موریس 114:1376 )
اقتصاد مقاومتی نشات گرفته از مفاهیم اسلامی استوار است واژه اقتصاد مقاومتی بر این موضوع دلالت می کند که فشار و ضربه های روانی اقتصاد از سوی نیروهای متخاصم سد راه پیشرفت جامعه است که باید ضمن غلبه بر آن ها به پشیرفت و شکوفایی نیز دست بافت.
در جامعه ما یعنی جمهوری اسلامی ایران ، با عنایت به فرهنگ و دین موجود و شرایط خاص حاکم بر وضعیت فعلی اقتصاد نظیر تحریم ، فشار و اخلال مکتب اقتصاد مقاومتی می تواند موجبات ترقی جامعه و افراد را ضمن گذشت و رفع مشکلات مهیا سازد و در روند رشد اقتصادی پویای جامعه موثر گردد اقتصاد مقاومتی به یک مقوله به معنای معمول آزمون پذیری گذاره های آن نیست بلکه یک مکتب است که به تعیین استراتژی های تحطرانی ، عادلانه و تعادلی با ارائه برخی قاعده ها می پردازد تا بکارگیری قوانین آن ، بتواند ضمن غلبه بر فشارها، تحریم ها، و اخلال گری های اقتصادی ، ثروت و رفاه جامعه را افزایش و به طور عادلانه منصفانه توزیع کند و در روند اقتصادی بصورت کلی و هدفمند موثر واقع گردد.
مکتب اقتصادی مقاومتی اسلامی
مکتب اقتصاد به طور اساسی از قوانین اقتصادی اسلام پیروی می کند
نظر به این موضوع عوامل ذیل می تواند درروند رشد اقتصادی با الگوی اقتصاد مقاومتی اسلامی موثر باشد
1- توجه به مقوله اقتصادی و پیروی از دستورا ت اقتصاد ی اسلامی
2- توجه به درآمد های حلال و حرام
3- دوری جستن از دنیا طلبی صرف
4- از بین بردن ریا در جامعه با مکانیزم قرض الحسنه
5- رفع احتکار باجلوگیری از سود جویی ها و شناسایی اغراض های موجود جامعه و اهداف سیاسی خاص
6- ازبین بردن حرص و طمع با تقویت اعتقادی و فرهنگ میانه روی
7- از بین بردن معضل کم فروشی و ترویج فرهنگ عدالت اقتصادی
آسیب های رفتاری
آسیب های رفتاری اقتصادی افراد ریشه دارد می توان آنها را شناسایی و رفع کرد مهمترین این آسیب ها . می توان به مصرف گرایی و اسراف – خرید کالا های خارجی- بیکاری و ضعف مالیاتی اشاره کرد که می توان با رفع انگیزه های تفاخر،هوس رانی ، بی بصیرتی در شناخت شرایط و باورهای فرهنگی درخرید کالا ها و تبلیغات و خدمات مناسب کالاهای داخلی و قیمت مناسب کالا های رفع ضعف های مهارت اموزی و فرهنگ کارافرینی و سرمایه گذاری و حمایت ازتولید و امنیت شغلی و ایجاد فرهنگ کارجمعی ازدیگر راهکارهای رفع بیکاری که منجر به رشد و طی روند شکوفایید اقتصاد کشور می گردد.
اصلاح قوانین مالیاتی و تعهد و التزام فردی و شفافیت هزینه کرد درامد مالیاتی میتواند ضعف مالیاتی را پوشش دهد.
آسیب های فرهنگی:
تجمل گرایی و هم چشمی توقعات بالا ازمهمترین آسیب های فرهنگی قابل تامل می باشد که ترویج ارزش های اخلاقی و دوری جستن از فخر فروشی و الگو گرفتن از زندگی خبگان جامعه و تقلید صحیح و املاح و ارشاد و آشنایی با فرهنگ صحیح خانواده در رقابت سالم و اعتماد بنفس بالا و هدف دار کردن زندگی و برقراری توازن در دخل و خرج می توان این آسیب ها را رفع کرد
نقش شرکت های دانش بنیان در روند رشد اقتصادی مقاومتی
توسعه شرکت های دانش بنیان یکی از راهبردهای مهم و تأثیر گذار با رویکرد استراتژیک است که می تواند عامل تحقق اقتصاد مقاومتی که منجر به روند رشد اقتصادی گردد.
رویکرد مناسب جهت تحقق اقتصاد مقاومتی رویکرد استراتژیک که پس از تعریف مفهوم اقتصاد مقاومتی نقاط ضعف و نهدیدات مورد تحلیل قرار می دهد مولفه های اقتصاد مقاومتی استخراج می گردد و راهبردخاصی جهت تبدیل این نقاط ضعف به قوت تبدیل تهدیدها به فرصت تبیین می شود .
تبیین اقتصادمقاومتی
رهبر معظم انقلاب در سخنرانی های گوناگونی به تبیین این مفهوم پرداخته ایشان معنای اقتصاد مقاومتی را چنین بیان نموده اند ( اقتصاد مقاومتی معنایش این است که ما یک اقتصادی داشته باشیم کههم روند روبه رشد اقتصادی کشور محفوظ بماند ، هم آسیب پذیری اش کاهش پیدا کند ، یعنی وضع اقتصادی کشور و نظام اقتصادی کشور و نظام جوری باشد که در مقابل ترفندهای دشمنان که ===و به شکل مختلف خواهد بود ف کمتر آسیب ببیند و اختلال پیدا کند . بنابرفرمایشات رهبر معظم باید توجه داشت که اقتصاد مقاومتی به معنای اقتصاد و تدافعی یاریاضتی نیست بلکه در حقیقت نوعی اقتصاد و برنامه ریزی تعاملی مبتنی بر راهبرد استفاده از تهدید به عنوان فرصت است .
مولفه های اقتصاد مقاومتی
1- دولتی بودن اقتصاد یکی از اساسی ترین نقاط ضعف اقتصاد ایران است که زمینه تهدید را فراهم
2- وابستگی اقتصادی ایران و بودجه ی دولت به فروش مواد خام و با ارزش افزوده پائین و موضوع وابستگی اقتصاد به فروش نفت
3- مدیریت مصرف از یک سو مربوط به تعادل و عدم اسراف در مصرف از سوی دیگر مصرف تولیدات داخلی می باشد
4- بهره وری پائین عوامل و استفاده نامناسب و ناکارا از منابع از نقاط ضعف اقتصاد ایران بنابر این این مولفه مهم اقتصاد مقاومتی محسوب می گردد
5- نبودن خلاقیت و نو آوری ضعف فناوری بنگاه های اقتصادی وضعیت مصرف کننده فناوری خارجی یک صنف بزرگ به حساب می آید
6- عدم توان خودکفایی در تولید کالاهای استراتژیک مورد نیاز کشور که باحمایت ازتولید ملی می توان این مولفه را پرنگ کرد.
نتیجه گیری
از اقتصاد مقاومتی یک مکتب اقتصادی با محوریت قوانین اقتصادی اسلام آسیب های موجود در تحقق اقتصاد مقاومتی را شناسایی و در برنامه ریزی و اقدامات لازم و به موقع لحاظ گردد آسیب های موجود شناسایی و رفع این آسیب ها تلاش و تحقق الگوی اقتصاد مقاومتی غلبه بر آسیب ها خواهد بود اقتصاد دانش بنیان با بهره وری بیشتر عوامل تولید و رفتار بهینه ی اقتصادی از نظر تخصیص منابع کار می کند و در نتیجه عامل رشد اقتصادی خواهد بود .